A- Amaç ve Konularına Göre Denetim Türleri. 1 - Faaliyet (Performans) Denetimi. Bir işletme ya da kuruluşun çalışma ve işlemlerine ilişkin etkinlik ve verimlilik durumlarının; aynı zamanda bu çalışmaları kapsamındaki usullerin uygulamasına dair yöntemlerin inceleme ve değerlendirmesini kapsayan denetim türüdür. Tüm bu gelişmeler yüzünden Anadolu’da can ve mal güvenliği kalmamış, ticari faaliyetler durma noktasına gelmişti. Yılmaz ÖZTUNA. Kösedağ Savaşı’nın siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel sonuçları nelerdir? MOĞOL İSTİLASI SONRASI ANADOLU’NUN SİYASİ VE TOPLUMSAL DURUMU Bölgeleregöre tarım ürünleri ve yetiştirilen hayvanlar değişebilir. Bazı kırsal bölgelerde madencilik ya da ufak çaplı sanayi faaliyetleri olabilir. Mesela Afyon'un bazı ilçelerinde, yerleşim bölgelerinin dışında son dönemde mermer çıkarma faaliyetleri vardır ve çevre köylerdeki insanlar bu yataklarda işçi olarak bölgeleregöre eğitim düzeyi göstergeleri hesaplanmıĢtır. Bu göstergeler, yerleĢim yerleri, toplumlar veya ülkeler hakkında karar alıcılar ve/veya bireylerin ilgisini çeken bir konumundadır. Bu çalıĢmada, Ulusal Eğitim Ġstatistikleri Veri Tabanı (UEĠVT) 2011 verileri kullanılmak Bu ölçütlere göre Türkiye’yi sanayi, tarım, hayvancılık, turizm ve madencilik gibi ekonomik özelliklerine göre bölgelere ayırabiliriz. Örneğin Zonguldak bu ayrıma göre maden, İstanbul ile İzmit arası sanayi, Konya çevresi tarım, Antalya ve Muğla çevresi turizm bölgesi içinde yer almaktadır. Toprak bakımı: Tarım faaliyetleri toprak üzerinde yapıldığı için toprak bakımı çok önemlidir. Toprak çapa, bel, pulluk ve saban gibi aletlerle havalandırılır. Bu olay toprağın verimini artırır. Sulama: Bütün tarım ürünlerinin suya ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç yetiştirilen tarım ürününe göre değişir. rmFiTdl. Ülkemizde Ekonomik Faaliyetler Nelerdir Kısaca Hakkında Bilgi Ülkemizdeki temel ekonomik faaliyetler tarım, sanayi, turizm ve doğal kaynaklardır. Halkın refah düzeyini yükseltmek amacıyla yapılan tüm faaliyetlere ekonomi denir. Sanayi Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda sanayinin devlet eliyle geliştirilmesi hedeflenmiş ve genellikle temel ihtiyaç maddelerinin yurtdışından ithalinin önlenmesi amacıyla şekerpancarı, pamuk, kömür ve demirle ilgili sanayi tesisleri açılmıştır. Günümüzde Türk sanayisinin en önemli lokomotifi otomotivdir. Ayrıca beyaz eşya ve elektronik alanında da büyük başarılara imza atılmıştır. Turizm Bacasız sanayi olarak da adlandırılan turizmde ülkemiz son on yılda önemli başarılara imza atmıştır. Yıllar geçtikçe ülkemize gelen turist sayısında sürekli artış gözlenmiştir. Ülkemizin bulunduğu coğrafya tarihin ve medeniyetin kurulduğu yerler olarak bilinir. Bu nedenle hemen hemen her bölgede tarihi eserlere rastlanır. Bu nedenle tarihi eserlerin yurtdışında tanıtımı arttıkça ülkemize gelen turist sayısında da artış sağlanmıştır. Bununla birlikte ülkemizin Akdeniz ve Ege kıyıları yaz mevsimlerinde deniz ve doğa turizmini seven turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Kıyılardaki turistik tesislerin hizmet kalitesinin artmasıyla birlikte turist sayısında da artış gözlenmiştir. Turizmin gelişmesi ülke ekonomisine büyük katkılar sağlayacaktır. Çünkü maliyetler oldukça düşük ve getirisi oldukça yüksek bir ekonomik alandır. Doğal Kaynaklar Ülkemizde 60 farklı değerli maden ve mineral bulunmaktadır. Özellikle bor rezervi açısından Türkiye dünya lideridir. Dünya bor rezervinin yüzde yetmişinden fazlası Türkiye’de bulunmaktadır. Demir, bakır, linyit, kömür ve mermer gibi birçok maden işlenerek özellikle inşaat sektöründe kullanılmakta ve bu malzemeler ihraç edilmektedir. Enerji kaynakları konusunda ülkemiz sıkıntılı bir durumdadır. Çünkü enerji için kullanılan petrol ve doğalgazın yüzde doksanı yurtdışından ithal edilmektedir. Bu da enerji için çok büyük paralar harcanmasına neden olmaktadır. 1990’lı yıllardan itibaren petrol ve kömür tüketiminden doğalgaz tüketimine geçiş hızlanmıştır. Doğalgazın diğer enerji kaynaklarına göre ucuz olması bu geçişi hızlandırmıştır. Hidroelektrik konusunda oldukça verimli bir potansiyele sahibiz. Çünkü ülkemiz üzerinde debisi yüksek onlarca akarsu bulunmaktadır. Zamanla bu akarsular üzerine kurulan santrallerle elektrik üretimi iç tüketimi karşılamıştır. Hatta günümüzde Türkiye sınır komşularına elektrik ihraç eder konuma gelmiştir. En çok çıkartılan kömür linyit kömürüdür. Ancak kömürün kalitesi düşük olduğu için ihracı fazla yapılmamakta genellikle iç tüketimde kullanılmaktadır. 2008 yılında açılan Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı’yla ülkemiz enerji ulaşımında önemli bir konuma sahip olmuştur. Azerbaycan petrolünün Türkiye üzerinden Avrupa’ya ihraç edilmesi ülkemizin stratejik önemini arttırmaktadır. Ülkemizde Ekonomik Faaliyetler Hakkında Yorumlarınızı Aşağıdan Hemen Yazabilirsiniz. Kastamonu İklim ve Bitki Örtüsü İklimi İlde iki çeşit iklim hüküm sürer. Kuzeyinde Karadeniz iklimi güneyinde ise İç Anadolu’nun kara iklimi görülür. Kıyıya paralel olarak uzanan İsfendiyar Dağları, Karadeniz ikliminin iç kısma girmesini önler. Kıyılarda yağış daha fazladır. Senede 20 gün kar yağar, 40 gün toprak karla örtülüdür. Sıcaklık -26,9° ile +38,7°C arasında seyreder. Senelik yağış miktarı bölgelere göre 450 mm ilâ 1215 mm arasında değişir. Bitki örtüsü İl bitki örtüsü bakımından çok zengin sayılır. İl topraklarının % 67’si orman ve fundalıklarla, % 29’u ekili-dikili alanlarla, % 6,5’i çayır ve mer’alarla kaplıdır. % 1,5i tarıma elverişsiz topraklardır. Ormanlarda kayın, köknar, çam, karaağaç, gürgen, kestane ve ıhlamur ağaçları bulunur. Azdavay-Devrekâni arasında ise çam ağaçları çoğunluktadır. - Kastamonu Ekonomik Faaliyetler Kastamonu ekonomisi geniş ölçüde tarıma dayanır. Gayri sâfî hâsılanın % 40’ı tarımdan sağlanır. Sanayi son yıllarda gelişmeye başlamıştır. Türkiye’nin orman bakımından zengin bölgelerinden biridir. Ormancılık gelişmiştir. Tarım Kastamonu’da ekim alanları ve ovalar çok azdır. Ekime müsâit yerler ancak akarsu vâdileridir. Vâdilerde sulama yapılabilmekte ise de, engebeli arâzide sulama yapmak mümkün ve modern araç kullanılması artmaktadır. Sebzecilik önemli sayılmaz. Meyve üretimi 300 bin tona yakındır. En çok üzüm olmak üzere, elma, erik, zeytin ve fındık yetişir. Sanâyi bitkileri tahıldan daha çok ekilir. Başlıca ürünler Buğday, arpa, mısır, pirinç, nohut, şekerpancarı, patates, kenevir ve sarmısaktır. Hayvancılık Kastamonu hayvancılığa çok müsaittir. Sığır, manda, koyun, tiftik keçisi, kılkeçisi beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Tiftik keçisinde Ankara ve Konya’dan sonra gelir. Ormancılık Kastamonu orman bakımından zengindir. İsfendiyar ve Ilgaz Dağları ile yaylalarda geniş orman varlığı vardır. Orman ve fundalık sahası 880 bin hektardır. Ilgaz Dağlarında 1090 hektarlık alan millî park îlân edilmiştir. Sarıçam, karaçam ve köknar ağaçlarının meydana getirdiği bu parkta, ağaçaltı bitkileri de çok zengindir. Ayrıca burada geyik, karaca, ayı, kurt, tilki ve çakal gibi yabânî hayvanlar da çoktur. 500 köy orman içinde ve 280 köy orman kenarındadır. Mâdencilik Bu il bakır ve bakırlı pirit bakımından çok zengindir. Bu mâdenler, Etibank ile Karadeniz Bakır İşletmeleri tarafından işletilmektedir. Sanâyi Sanâyi tarıma dayanır. Orman ürünlerine dayalı sanâyi gelişmiştir. Parke, kağıt ve kontrplak fabrikaları, Taşköprü Kendir Fabrikası, Şeker Fabrikası, Cide Kereste Fabrikası, üç adet Yem Fabrikası, Et Kombinası, Elektrik Motoru Fabrikası, çelik atölyeleri, süt ve tereyağ fabrikaları; bakırcılık, metal eşya, dokuma, çuval, halat, tahta kaşık atölyeleri bulunur. Son senelerde gelişen sanâyinin başlıca ürünleri pirinç, tiftik ve pirit mâdenidir. Pirinci, üryani eriği, urgan ve sicimi meşhurdur. Ulaşım İki önemli karayolu Kastamonu’da kesişir. Karabük-Kastamonu-Samsun devlet yolu ile İnebolu-Kastamonu-Çankırı devlet yolu Kastamonu’yu Karadeniz ve İç Anadolu’ya bağlar. Bâzı köylere yol yoktur. İl dâhilinde karayolu güzergâhı yetersizdir. Kastamonu’nun Karadeniz’e açılan 135 kilometrelik bir kıyısı vardır. Kıyılarda girinti ve çıkıntı yok denecek kadar azdır. Gemilerin barınmasına müsait en elverişli tabiî koy, İnebolu koyudur. İnebolu limanında bir dalgakıran vardır. Limana 2 bin tona kadar olan küçük gemiler yanaşabilir. İstanbul-Hopa arasında işleyen gemiler İnebolu limanına uğrarlar. Temmuz 1990 târihinde il merkezinin Uzunyazı mevkiinde bir havaalanı inşâatı tamamlandığı halde 1100 m uzunluğunda, 45 m genişliğinde bir piste ve 400 kişilik yemek salonu ile 150 kişilik dinlenme salonu ve 50 yataklı bir terminale sâhip bu tesis, Kastamonu’ya uçak seferlerinin yapılmaması yüzünden atıl durumda olup, amacı dışında kullanılmaktadır. Ege Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Genel anlamda yurdumuzda ekonomik hayat ve meslekleri gördüğümüz bu konudan sonra bölgelerimizin ekonomik faaliyetlerini inceleyeceğiz. Bir sonraki konumuzda da İç Anadolu Bölgesi ekonomik faaliyetleri bir sonraki konumuzda olacak. Ege Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde verimli ovalar vardır. Bölgede Akdeniz ikliminin görülmesi ve akarsularının bol oluşu tarım faaliyetlerine imkan tanır. Ege Bölgesi halkının büyük bir bölümü geçimini tarımdan sağlar. Bölgede seracılık faaliyetleri de gelişmiştir. Ege Bölgesinin iç kesimlerinde karasal iklim görülür ve kıyılarda yetiştirilen ürünler burada yetiştirilemez. Ege Bölgesi kıyı kesimlerinde zeytin, pamuk, üzüm, incir, pirinç, turunçgiller üretimi yapılır. İç kesimlerde ise tütün, tahıl, haşhaş, şeker pancarı, baklagiller üretilir. Bu ürünlerin bu bölgede yetiştirilme nedenleri nelerdir? Haşhaş Ekildiği zaman 7,8 °C, olgunlaşma döneminde 12,13 °C sıcaklık ister. İnsanlar kapsüllerini yaz döneminde toplarlar. Bu hasat döneminde kesinlikle yağış istemez. Narkoz maddesi yapımında kullanılır. Haşhaşlı ekmeği çok ünlüdür. Üzüm Yazın sıcaklık ve kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğundan yurdumuzun hemen her bölgesinde yetişebilir. Üzümden pekmez, sirke, üzüm şırası yapıldığı gibi kuru üzüm olarak da yararlanılır. Ege Bölgesi’nin tarıma elverişli alanlarının genişliği, sulanabilirliği ve sıcaklık, üretilen ürünlerin çeşitli olmasını sağlamıştır. Ege Bölgesinde tarımın yanı sıra hayvancılık ta yapılır. Kıyı kesimlerinde otlak alanlarının yetersiz olması nedeniyle besi hayvancılığı yaygındır. Bölgenin iç kesimlerinde daha çok keçi ve koyun yetiştiriciliği yapılır. Gelişen arıcılık faaliyetleriyle ülkemizin en çok bal üreten bölgesi haline gelmiştir. Son yıllarda kümes hayvancılığı ve kültür balıkçılığı ile de ekonomiye katkı sağlamaktadır. Ege Bölgesi maden kaynakları açısından zengindir. Ülkemizde en çok linyit kömürü çıkarılan yer Ege Bölgesi’dir. Linyit kömüründen yararlanılarak termik santrallerde elektrik üretilir. Ege Bölgesi’nde sanayi de gelişmiştir. Yün ve pamuk işleyen fabrikalarımız ile ünlüdür. Tekstil ve halıcılık ürünleri ile özellikle yurt dışından talep görmektedir. Dünyaca bilinen Kütahya porselenleri ise bölgeye ve ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Ayrıca sıvı yağ, şeker, seramik, otomotiv, kağıt, gübre fabrikaları ve petrol arıtma tesisi vardır. Ege Bölgesi turizm faaliyetleri ile de ülkemize büyük katkı sağlar. Kumsallar milli parklar, tarihi güzellikler ve deniz ile her yıl binlerce turisti ağırlar ve ülkemize döviz kazandırır. Ege Bölgesi’nin zengin ekonomik faaliyetleri çeşitli meslek dallarının gelişmesini sağlamıştır. Turizmcilik, maden mühendisliği, stilistlik, fabrikatörlük, gemi kaptanlığı, gıda mühendisliği, aşçılık, turist rehberliği, çiftçilik bu mesleklerden bazılarıdır. Bölgenizdeki önemli ekonomik faaliyetleri söyleyiniz. 5. sınıf sosyal bilgiler harf yayınları 89. sayfadaki soruya yardımcı olmak için hazırlanan bu konu, her bölge için farklılık gösterebilir. Sitemizde bu konu da daha önceden çalışmalar yapılmış. bazı bölgeler hakkında bilgi verilecek olmayan bölgeler içinde site içinden arama çubuğundan arama yapabilir. Bulamadığınız takdirde yorumlardan veya SORU SOR bölümünden iletebilirsiniz. Bu sorunun cevabı için aşağıdaki Türkiye tarım ve hayvancılık haritasından da yararlanabilirsiniz. Türkiye tarım ve hayvancılık haritası Karadeniz Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Karadeniz Bölgesi dağlık bir yapısı olduğunu ve kıyı kesimlerinde Karadeniz ikliminin görüldüğünü daha önce ki konumuzda yazmıştık. Karadeniz Bölgesi’nin dağlık yapısı ve her mevsim bol yağış alan niteliği, tarım ürünlerinin çeşitliliğini olumsuz etkilemektedir. Bölgede bol neme ihtiyaç duyan tarım ürünleri yetiştirilir…. Karadeniz Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri İç Anadolu Bölgesi Ekonomisi ve Sanayi Özellikleri Bu bölgemiz de karasal iklim görülmektedir. İç Anadolu Bölgesi’nin ekonomisi tarıma dayanır. Bölgeye karasal iklim hakimdir. Yazın yaşanan kuraklık, tarımı olumsuz etkiler. Bu nedenle bölgede ürün çeşitliliği azdır. İç Anadolu Bölgesi ülkemizin tahıl ambarıdır. İç Anadolu Bölgesi Ekonomik faaliyetleri Ege Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Ege Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde verimli ovalar vardır. Bölgede Akdeniz ikliminin görülmesi ve akarsularının bol oluşu tarım faaliyetlerine imkan tanır. Ege Bölgesi halkının büyük bir bölümü geçimini tarımdan sağlar. Bölgede seracılık faaliyetleri de gelişmiştir. Ege Bölgesinin iç kesimlerinde karasal iklim görülür ve kıyılarda yetiştirilen ürünler burada yetiştirilemez. Ege Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Akdeniz Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Ovalarda yılda iki üç kere ürün hasadı yapılabilmektedir. Kış aylarında havalar ılıman olduğu için seracılık yapılır. Akdeniz Bölgesi’nde turunçgiller, yer fıstığı, pamuk, soya fasulyesi, susam, muz, çeltik, zeytin, incir, tütün ve sebze üretimi yapılır. Bölge turunçgiller, yer fıstığı, soya fasulyesi ve muz üretiminde ülkemizde ilk sırada yer alır. Akdeniz Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Marmara Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Marmara bölgesinde farklı iklim özelliklerinin görülmesi, geniş ovalık alanlarının olması, modern sulama sistemlerinin gelişmiş olması Marmara bölgesinde tarımın daha çok gelişmesine etkili olmuştur. Bölgede tarımdan elde edilen üretim yüksektir, ancak bölgede yaşayan nüfusun fazla olmasından dolayı bölgede yetiştirilen tarım ürünleri bölge ihtiyacını karşılayamamaktadır. Bu sebeple diğer bölgelerden tarım ürünü bu bölgemize alınmaktadır. Marmara Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Doğu Anadolu Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Doğu Anadolu Bölgesi’nin ortalama yükseltisi 2000-2200 m olduğu için ülkemizin çatısı unvanına sahiptir. Yer şekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı bölgemizde tarımsal faaliyet gelişmemiştir. Doğu Anadolu Bölgesindeki en önemli ekonomik faaliyet hayvancılıktır. Uzun, yeşil otları seven büyükbaş hayvanlar için bölgemizde bol bol çayırlar vardır. Bölgemizde hayvancılığa dayalı olarak süt fabrikaları ve et kombinaları kurulmuştur. Doğu Anadolu Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Nelerdir? Güneydoğu Anadolu Bölgesi GAP projesinin gerçekleştirilmesi ile sulanabilir arazilere kavuştu. Geniş ovalarında çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmeye başlandı. Yurdumuzun en fazla kırmızı mercimek tarımı yapılan bölgesi durumundadır. Karpuz, soya fasülyesi, susam, yer fıstığı, nohut ve pamuk üretiminin en fazla yapıldığı bölgedir. Antep fıstığı bölgenin ekonomisine önemli bir katkı sağlar. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ekonomik Faaliyetleri Ülkemizde ekonomik faaliyetler nelerdir? Kayitsiz Üye Ülkemizde ekonomik faaliyetler nelerdir? 1nüfus ve yerleşmenin ekonomiye etkisi nedir öğrenmek istiyorum. 2türkiyedeki tarımı öğrenmek istiyorum. 3türkiyede hayvancılık nedir öğrenmek istiyorum. 4türkiyedeki madenciliği öğrenmek istiyorum. 5türkiyede sanayi nedir öğrenmek istiyorum. 6türkiyede ormancılık nedir öğrenmek istiyorum. lütfen yazar mısınız?—> Ülkemizde ekonomik faaliyetler nelerdir? NotuiteSane TARIM TARLA ve BAHÇE KÜLTÜRLERİ Tarım, toprağı işleyerek ekme ve dikme yoluyla çeşitli ürünler elde etme işine denir. Ülkemiz topraklarının % 36’sı tarım arazisi olarak kullanılır. Ülkemizde çalışan nüfusun yarısına yakını tarımla uğraşmaktadır. Bu yüzden tarım Türkiye ekonomisi için çok önemlidir. Cumhuriyetin ilk yıllarında tarım ülkemizde daha çok ilkel yöntemlerle yapılıyordu. Makine kullanımı, zararlı böcek ve bitkilerle mücadele, kaliteli tohum kullanımı ve sulama ülkemizde gelişmemişti. Bu yüzden tarımsal üretim oldukça azdı. Fakat daha sonra yapılan çalışmalar sayesinde tarımımızda önemli gelişmeler olmuştur. Ziraat fakültelerinin açılması, tarım makine ve aletlerinin üretilmesi, yapay gübre ve kaliteli tohum kullanımı ile sulamaya önem verilmesi bu gelişmeye neden olmuştur. Aynı zamanda Devlet Üretme Çiftlikleri, Ziraat Bankası, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurulması bu gelişmenin diğer nedenleridir. Bunların yanında GAP Güneydoğu Anadolu Projesi ta Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin toptan kalkınmasını amaçlayan çok önemli bir projedir. GAP sayesinde tarımsal üretimde büyük artışlar olmaya başlamıştır. Ülkemizde tarımı etkileyen bazı faktörler vardır. Bunların önemlilerini şöyle sıralayabiliriz; • Toprak bakımı Tarım faaliyetleri toprak üzerinde yapıldığı için toprak bakımı çok önemlidir. Toprak çapa, bel, pulluk ve saban gibi aletlerle havalandırılır. Bu olay toprağın verimini artırır. • Sulama Bütün tarım ürünlerinin suya ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç yetiştirilen tarım ürününe göre değişir. Bu nedenle toprak uygun zamanlarda ve yeterince sulanmak zorundadır. • Gübreleme Toprağın besin ve mineral bakımından zenginleştirilmesidir. Gübre, yapay ve doğal gübre olarak iki kısma ayrılır. Hayvan dışkılarından olan gübreye doğal gübre denir. Değişik minerallerin birleştirilmesi ile elde edilen gübreye ise yapay gübre denir. Gübreleme tarım ürünlerinin verimini önemli oranda artırır. • Kaliteli tohum Tarım ürünlerinden daha fazla verim almak için mutlaka kaliteli tohum kullanmak gerekir. Tarla Tarımı ve Tarla Ürünlerimiz Ülkemizdeki tarım alanlarının büyük kısmını tarlalar oluşturur. Tarlalar eğimli ve engebeli arazilerde olduğu gibi düz alanlarda da olabilmektedir. Tarlaların büyük kısmı her yıl ekilir. Bazıları ise bir yıl ekilip ertesi yıl boş bırakılır. Bu duruma nadas tarımı denir. Buradaki amaç mineral bakımından fakir olan toprağın bir yıl dinlenerek mineralce zenginleşmesidir. Tarlalarda ekilen tarım ürünlerini şu şekilde gruplara ayırabiliriz. 1. Tahıllar Tahıllar ülkemizde en fazla üretimi yapılan tarım ürünleridir. Ülkemizdeki ekim alanlarının büyük kısmı tahıllara ayrılmıştır. Tahıllar; buğday, arpa, mısır, pirinç, çavdar ve yulaf gibi tarım ürünlerinden oluşur. Buğday Ülkemizde en fazla üretilen ve tüketilen tarım ürünüdür. Çok yaygın bir ekim alanı vardır. Doğu Karadeniz Bölümü’nün kıyı kesimi ve yüksek yerler haricinde ülkemizin her yerinde yetiştirilir. Fakat en fazla İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilir. Ülkemizdeki buğdayın 1/3’ü bu bölgede üretilir. Buğday tarımı genellikle sulama ile yapılamaz. Bitkinin su ihtiyacı yağmurlardan karşılanır. Bu yüzden üretilen buğdayın miktarı yağışlara göre değişir. Aynı zamanda üretiminde yıllara göre büyük dalgalanmalar olur. Buğday en fazla ekmek yapımında kullanılır. Aynı zamanda unlu mamüller, bisküvi ve makarna yapımında da yaygın olarak kullanılır. Yurdumuzdaki buğday üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı Arpa Ülkemizde yaygın bir ekim alanı vardır. Buğdaydan sonra en fazla yetiştirilen tahıldır. En çok İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir. Buğdaya göre sıcağa ve soğuğa karşı daha dayanıklı olup, daha kısa sürede yetiştirilir. Bu yüzden buğdayın yetiştirilemediği yüksek yerlerde de yetiştirilebilir. En fazla hayvan yemi ve bira sanayisinde ham madde olarak kullanılır. Mısır Yetişme koşulları diğer tahıllardan farklıdır. Mısır, yaz yağışlarının ve sulama imkânlarının olduğu yerlerde rahatlıkla yetiştirilebilir. En fazla Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yetiştirilir. Ülkemizdeki ekim alanı oldukça yaygındır. Karadeniz Bölgesi’nde halkın temel besin maddesi olarak kullanılır. Ayrıca mısırdan yemeklik yağ elde edilir. Bir kısmı da hayvan yemi olarak kullanılır. Pirinç Pirinç, çeltik bitkisinden elde edilen üründür. Çeltik hasat edildikten sonra kabukları ayıklanarak pirinç elde edilmiş olur. Çeltiğin tarımı su içinde yapılır. Tarımı için en uygun alanlar akarsu kenarlarındaki düzlükler ve sulanabilen ovalardır. En fazla Edirne, Samsun, Çorum, Kastamonu, Hatay ve Diyarbakır gibi illerde yetiştirilir. Önemli bir besin maddesi olan pirinç üretimi ülkemiz tüketimini karşılayamaz. Ülkemizde yetiştirilen diğer tahıl ürünleri ise çavdar, yulaf ve darıdır. Bu ürünler çok geniş ekim alanlarına sahip değillerdir. Genellikle hayvan yemi olarak kullanılırlar. Tarla tarımında tahıllardan başka sanayi bitkileri de yetiştirilir. 2. Sanayi Bitkileri Doğrudan tüketilmeyip fabrikalarda ham madde olarak kullanılan ürünlerdir. Ülkemizde yetiştirilen başlıca sanayî bitkileri, pamuk, tütün, şeker pancarı, haşhaş, ayçiçeği ve zeytindir. Pamuk Yetişme döneminde bol su isteyen ve verimli alüvyal ovaları seven bir bitkidir. Hasat zamanında ise yüksek bir sıcaklığa ihtiyaç duyar. Bu dönemin oldukça kurak geçmesi gerekmektedir. Yaz yağışları pamuk üretimine zarar verir. En fazla Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir. Pamuk, dokuma sanayisinin ham maddesidir. Çekirdeğinden elde edilen yağ ise margarin üretiminde kullanılır. Ülkemizde pamuk üretimi oldukça fazladır. Ayrıca pamuk ve pamuklu dokuma ürünleri ülkemiz ihracatında önemli bir yer tutar. Tütün Yetişme döneminde bol su ister. Olgunlaşma ve hasat döneminde ise yüksek sıcaklık ister. Ülkemizde en çok Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Daha sonra Güneydoğu, Karadeniz ve Marmara bölgeleri gelir. Tütün, sigara gibi sağlığa zararlı olan dumanlı içeceklerin ham maddesidir. Ülkemizde devlet denetiminde yetiştirilmektedir. Yurdumuzda tütün üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı Şeker pancarı Kıyı bölgelerimiz dışında ülkemizin her yerinde rahatlıkla yetiştirilmektedir. Yağışların yeterli olmadığı yerlerde sulamalı olarak yetiştirilebilir. Büyük kısmı İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilir. Daha sonra Karadeniz ve Marmara bölgeleri gelir. Şekerin ham maddesidir. Ayrıca posası hayvan yemi olarak kullanılır. Bu yüzden şeker fabrikalarının çevresinde büyükbaş hayvancılık gelişmiştir. Yurdumuzda şeker pancarı üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı Ayçiçeği Ülkemizin her yerinde yetişme imkânı vardır. Fakat büyük kısmı Marmara Bölgesi’nde yetiştirilir. Yaz yağışlarından olumsuz etkilenir. Yağışın yetersiz olduğu yerlerde sulama ile yetiştirilebilir. Bitkisel yağ üretiminde kullanılır. Ülkemizdeki bitkisel yağ üretiminin yarıya yakını ayçiçeğinden elde edilir. Yurdumuzda ayçiçeği üretiminin coğrafî bölgelere dağılımı Zeytin Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerdeki eğimli arazilerde rahatlıkla yetiştirilebilir. Bu yüzden en fazla Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Daha sonra Marmara ve Akdeniz bölgeleri gelir. Akdeniz Bölgesi’nde az yetiştirilmesinin nedeni; daha fazla gelir getiren ürünlerin ekilmesidir. Ülkemiz Dünya’nın önde gelen zeytin üreticisi ülkeleri arasındadır. Sert çekirdekli meyvelerdendir. Sofralık zeytin olarak tüketildiği gibi yağ üretiminde de kullanılır. Ayrıca sabun üretiminde de kullanılır. Haşhaş Uyuşturucu madde elde edildiği için devlet denetiminde yetiştirilir. Aynı zamanda ilâç yapımında ve yemeklik malzeme olarak kullanılır. En fazla Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. 3. Baklagiller Fasulye, nohut, bakla, mercimek ve bezelye gibi bitkiler baklagilleri oluşturur. Proteince zengin olan baklagiller genellikle kuru olarak tüketilirler. Ülkemizin her bölgesinde yetiştirilmektedir. İç Anadolu Bölgesi baklagil üretiminde ilk sıradadır. Bahçe Tarımı ve Bahçe Ürünlerimiz Bahçe tarımı, genellikle yerleşim merkezlerinin yakınında bulunan bahçelerde yapılır. Sulamalı olarak küçük tarım aletleri ile tarımı yapılır. Ülkemizde tarımı yapılan başlıca bahçe bitkileri şunlardır; Çay Ülkemizdeki en uygun yetişme alanını Doğu Karadeniz Bölümü’nün kıyı kesiminde bulmuştur. Burada üretilen çay ülkemiz ihtiyacını karşılar. Çay üretimi için bol yağış ve eğimli yamaçlar gereklidir. Çay bitkisi metre boyunda çok yıllık bir ağaççıktır. Bu ağaççıkların sürgünleri kesilir. Daha sonra fabrikalarda işlenerek çay elde edilmiş olur. Sebzeler Farklı iklim tiplerinin görüldüğü ülkemizde birçok sebze türü yetiştirilmektedir. Sebzeler genellikle taze olarak iç piyasada tüketilir. Bu yüzden iç ticaretimizde önemli bir yeri vardır. Ekim alanları oldukça yaygındır. Sebze üretiminin en fazla olduğu yer Akdeniz Bölgesi’dir. Bu bölgeyi Ege ve Marmara bölgeleri takip eder. Sebzelerin en az yetiştirildiği yer ise iklim koşulları elverişsiz olduğu için Doğu Anadolu Bölgesi’dir. Sebzelerin büyük kısmı yaz mevsiminde yetiştirilir. Bunların en önemlileri patlıcan, domates, biber, bamya ve salatalıktır. Ispanak, lahana, pırasa gibi sebzeler ise kış mevsiminde yetiştirilir. Ülkemizde en fazla soğan, patates ve domates yetiştirilir. Meyveler Ülkemiz iklimi uygun olduğu için dünyadaki meyve türlerinin büyük kısmını yetiştirebiliriz. Ülkemiz tarımında önemli bir yeri olan meyveler beslenmemiz için de çok önemlidir. Meyvelerin bir bölümünün ihracatımızda da önemli bir yeri vardır. Meyveleri yaz meyveleri ve kış meyveleri diye iki gruba ayırabiliriz. Yaz meyveleri üzüm, kayısı, şeftali ve kiraz gibi meyvelerdir. Kış meyveleri ise portakal, mandalina, greyfurt ve ayva gibi meyvelerdir. Bazı önemli meyvelerimiz şunlardır; ÜzümÜlkemizde çok yaygın bir ekim alanı vardır. Her bölgemizde yetiştirilebilir. Ama en çok Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Üretimimizin yarıya yakınını bu bölge sağlar. Çok yıllık bir bitki olan üzümün bitkisine üzüm asması veya üzüm çubuğu denilmektedir. Üzüm çubuklarının ekili olduğu yere bağ denir. Üzüm tarımına ise bağcılık denir. Yaş ve kuru olarak tüketildiği gibi içki yapımında da kullanılır. Turunçgiller Turunçgiller portakal, limon, mandalina, greyfurt ve turunç meyvelerinin genel adıdır. Kış sıcaklıklarının fazla olduğu ve don olaylarının görülmediği yerlerde yetiştirilirler. Büyük kısmı Akdeniz Bölgesi’nde yetiştirilir. Bir kısmı Ege Bölgesi’nde çok azı da Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilir. Fındık Fındığın ana vatanı Karadeniz kıyılarıdır. En fazla yetiştirildiği iller; Giresun, Ordu, Trabzon ve Adapazarı’dır. Ülkemiz hem fındık üretiminde hem de kalitesinde dünyada birinci sıradadır. Bu yüzden ekonomimiz için çok önemli bir üründür. Büyük kısmı yurt dışına satılır. Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir. İncir Soğuğa dayanıksızdır. Bu yüzden kışların ılık geçtiği yerlerde yetiştirilir. En fazla Ege Bölgesi’nde daha sonda Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir. İncir taze ve kuru olarak tüketilebilir. Kuru incir ihracatımız gelişmiştir. Elma Düşük sıcaklıklardan etkilenmeyen bir meyvedir. Bu yüzden ülkemizde yaygın bir ekim alanı vardır. Birçok yöremizde rahatlıkla yetiştirilebilir. En fazla İç Anadolu Bölgesi’nde üretilir. Genellikle taze olarak tüketilir. Diğer meyveler Yukarıdakilerden başka kavun, karpuz, kiraz, şeftali, kayısı,vişne, armut, dut, erik, muz, ayva, ceviz, badem, antep fıstığı gibi birçok meyve ülkemizde yetiştirilir. Ülkemizde son yıllarda turfanda sebze ve meyve üretimi gelişmiştir. Bu sebze ve meyveler cam ve plâstik mekanlarda sağlanan uygun yetişme ortamında üretilirler. Buna seracılık denilmektedir. Bu tarım faaliyetinde kış mevsiminin soğuklarından korunarak üretim yapılır. Seracılık en fazla Akdeniz Bölgesi’nde daha sonra ise Ege Bölgesi’nde gelişmiştir. HAYVANCILIK Hayvancılık; evcil hayvanları besleme, onların ürünlerinden ve gücünden yararlanma işidir. Kırsal bölgelerde tarımdan sonra halkın en önemli geçim kaynağıdır. Ülkemizde hayvancılık otlak mera ve ahır hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır. Hayvanların meralardaki otları yiyerek beslenmesi sonucunda yapılan hayvancılık türüne mera otlak hayvancılığı denir. Hayvanların ahırlarda genellikle yapay yemlerle beslenmesine de besi hayvancılığı denir. Besi hayvancılığı ülkemizde giderek yaygınlaşmaktadır. Besi hayvancılığı en fazla Marmara Bölgesi’nde gelişmiştir. Ülkemizde farklı iklim özelliklerinin görülmesi hayvancılık türlerinin de çeşitli olmasını sağlamıştır. Bu hayvancılık türlerinin bazıları şunlardır; Büyükbaş Hayvancılık Bu hayvancılık grubuna inek, öküz, manda, at, eşek, katır ve deve girmektedir. Ülkemizde yaz yağışlarının fazla olduğu yerlerde gelişmiştir. Doğu Karadeniz Bölümü ile Erzurum-Kars Bölümü bu yerlerin başında gelir. Buralarda yaz mevsimi yağışlı geçtiği için gür otlaklar yetişir. Aynı zamanda buralarda tarım alanları azdır. Bu yüzden büyükbaş hayvancılık gelişmiştir. Yurdumuzda beslenen büyükbaş hayvanların coğrafî bölgelere dağılımı Küçükbaş Hayvancılık Küçükbaş hayvancılık grubuna; koyun ve keçi girmektedir. Bu hayvanlardan koyun daha çok beslenir. Ülkemizdeki yer şekilleri ve bitki örtüsü küçükbaş hayvancılık için oldukça uygundur. Ülkemizdeki geniş bozkır alanlarında karaman, kıvırcık ve dağlıç gibi koyun cinsleri yetiştirilir. Koyun en fazla Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir. Koyunlardan et ve süt elde edilmesi dışında yünlü dokuma sanayisinde de ham madde olarak yararlanılır. Küçükbaş hayvanlar arasında koyundan sonra tiftik keçisi yetiştirilir. En fazla İç Anadolu Bölgesi’nde özellikle de Ankara çevresinde yetiştirilir. Bu keçilerden elde edilen tiftik dokumacılıkta kullanılan çok değerli bir ham maddedir. Diğer bir keçi türü olan kıl keçisi de en çok dağlık alanlarda yetiştirilir. Fakat ormanlara zarar verdikleri için son yıllarda sayıları oldukça azalmıştır. Yurdumuzda beslenen koyunların coğrafî bölgelere dağılımı Kümes Hayvancılığı Tavuk, kaz, ördek, hindi gibi hayvanlara kümes hayvanı denir. Kümes hayvanlarının etinden ve yumurtasından yararlanılır. Beslenmemizde önemli bir yeri vardır. Son yıllarda beyaz et tüketiminin artması ile kümes hayvancılığı gelişmiştir. Bunda modern tavuk çiftliklerinin kurulmasının da etkisi vardır. Kümes hayvancılığı nüfusu kalabalık olan büyük şehirlerin çevrelerinde çok gelişmiştir. İpek Böcekçiliği Dut yaprağını yiyen bir tırtılın kozasından elde edilen ipek, ipekli dokuma sanayisinin ham maddesidir. İpek böcekçiliği en fazla Güney Marmara Bölümü’nde gelişmiştir. Özellikle Bursa ili en çok gelişen yerdir. Arıcılık; Ülkemizde yaygın olarak yapılır. Çünkü ülkemizde farklı bitki türleri bulunmaktadır. Bitki örtüsündeki çeşitlilik arıcılık için çok önemlidir. Arıcılık ülkemizin her bölgesinde yapılmaktadır. Ege ve Karadeniz bölgeleri ilk sırada gelmektedir. SU ÜRÜNLERİ Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrilidir. Aynı zamanda çok sayıda akarsu ve gölleriyle birlikte ülkemiz su ürünleri için uygun özelliklere sahiptir. Fakat üretimimiz yetersizdir. Balık en çok avlanan ve tüketilen su ürünüdür. Balıkların en çok avlandığı denizimiz Karadeniz’dir. Daha sonra boğazlar gelir. Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında da balıkçılık yapılır. Denizlerimizden en fazla; hamsi, istavrit, palamut, uskumru, lüfer ve barbunya gibi balıklar avlanır. Tutulan balıkların bir kısmı akarsulardan bir kısmı da baraj ve göllerden elde edilir. Buna tatlı su balıkçılığı denir. Aynı zamanda akarsu kenarlarında insanlar tarafından kurulan çiftliklerden de balık üretimi yapılır. En fazla sazan ve alabalık tutulmaktadır. Tatlı su balıkçılığına kültür balıkçılığı da denilmektedir. Balıkçılığımızın sorunları arasında; Denizlerimizdeki balık potansiyelinin az olması, kıyılarımızın kirli olması, balıkçılık filomuzun yetersiz olması, zararlı yöntemlerle avlanma, yasak avlanma gibi nedenler gösterilebilir. Denizlerimizden midye, kerevit, ıstakoz, ahtapot, karides, kalamar gibi su ürünleri de elde edilir. Ayrıca inci, mercan, sedef ve sünger avcılığı da yapılmaktadır. ORMAN ÜRÜNLERİ Ormanlar, ülkemizin doğal güzellik ve ham madde kaynağıdır. Ülkemiz topraklarının 1/4’ü ormanlarla kaplıdır. Bu oran yıllar önce daha fazla iken, ormanlar tarih boyunca tahrip olarak şimdiki halini almıştır. Ormanlar genellikle kıyı bölgelerimizde toplanmıştır. Ülkemiz ormanlarının büyük kısmı Karadeniz ve Akdeniz bölgelerine aittir. İç bölgelere doğru gidildikçe yağışlar azaldığı için orman alanları da azalmaktadır. Orman ürünlerinin başında kereste ve yakacak odun gelir. Kereste birçok sanayi kolunun ham maddesi durumundadır. Kâğıt, mukavva, parke, sunta ve kontraplâk üretimi keresteden yapılmaktadır. Ayrıca kapı, pencere, masa, sıra yapımında, telefon ve telgraf direkleri yapımında kereste kullanılmaktadır. Aynı zamanda ahşap ev yapımında da kullanılır. Diğer orman ürünleri ise sığla yağı, reçine, keçi boynuzu, ıhlamur ve çam kozalağıdır. Ülkemiz için çok önemli olan ormanları korumak önemli görevlerimizdendir. Ormanlarımızın tahrip edilmesini önlememiz gerekmektedir. Bunun için ormanların çok iyi korunarak yangınların azaltılması gerekmektedir. MADENLER ve ENERJİ KAYNAKLARI Madenler Yer altından çıkarılan ve ekonomik değeri olan maddelerdir. Yer altında ham olarak bulanan maddeler işlenerek yabancı maddelerden ayrılır. Daha sonra kullanıma sunulur. Her maden farklı şekillerde ve farklı sanayi kollarında kullanılır. Ülkemizde maden çeşidi fazla olduğu hâlde miktarları yeterli değildir. Cumhuriyet döneminde yer altı kaynaklarımız araştırılmaya başlanmıştır. Bu araştırma için Etibank ve Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kurulmuştur. Ülkemizde çıkarılan başlıca madenler şunlardır; Demir Demir, bütün sanayi dallarının en önemli ham maddesidir. Demirin geniş bir kullanım alanı vardır. Demir, en çok Sivas-Malatya arasındaki Divriği, Hasan Çelebi ve Hekimhan’da çıkarılmaktadır. Buralardan çıkarılan demir, demir çelik sanayisinde kullanılır. Bakır Kolay işlenebilen yumuşak bir madendir. Başta elektrik ve elektronik eşya olmak üzere birçok alanda kullanılır. Küre Kastamonu, Murgul Artvin ve Rize’den çıkarılmaktadır. Krom Ülkemizde en çok bulunan madenlerdendir. Demir çelik sanayisinde ham madde olarak kullanılır. En fazla; Fethiye, Köyceğiz Muğla ve Elazığ’da çıkarılır. Bor Mineralleri Jet ve roket yakıtı ve cam elyafı ile porselen ve cam üretiminde kullanılır. Ülkemiz, bor minerallerinin dünyada en fazla olduğu yerdir. Kırka Eskişehir, Emet Kütahya ve Balıkesir’de çıkarılmaktadır. Ülkemizde ayrıca boksit, cıva, kükürt, antimon, manganez, fosfat, çinko, mermer, tuz, altın ve gümüş gibi madenler de vardır. Enerji Kaynakları Ülkemizde sanayileşme ve kentleşme ile birlikte enerji ihtiyacı artmış ve birçok enerji kaynağı kullanılır duruma gelmiştir. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz; Linyit Ülkemizde yaygın olarak bulunur. Çıkarılan linyitler genellikle termik santrallerde elektrik üretimi için kullanılır. Bu yüzden termik santrallerimizin büyük kısmı linyit yataklarının yakınına kurulmuştur. Afşin-Elbistan Kahraman Maraş, Yatağan Muğla, Soma Manisa, Tavşanlı, Simav, Emet, Tunçbilek Kütahya, Çeltek Amasya ve Çayırhan Ankara en çok çıkarıldığı yerlerdir. Taş kömürü Demir çelik sanayisinde kullanılır. Zonguldak ve çevresinde çıkarılır. Üretimimiz ihtiyacımızı karşılayamaz. Petrol Bütün ülkeler için çok önemli bir enerji kaynağıdır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Batman, Siirt ve Diyarbakır çevrelerinde çıkarılmaktadır. Üretimimiz tüketimimizin ancak 1/7 sini karşılar. Geri kalanını satın alırız. Yer altından çıkarılan petrol, petrol arıtma tesislerinde rafineri işlenerek kullanılır hale getirilir. Ülkemizde Batman, Ataş Mersin, Aliağa İzmir, İpraş İzmit ve Orta Anadolu Kırıkkale olmak üzere beş ayrı rafineri bulunur. Doğal gaz Yer kabuğunda bulunan boşluklarda yer alan gaz kümeleridir. Yakıt olarak kullanılmaktadır. Hava kirliliğini azalttığı için tercih edilen bir yakıttır. Büyük şehirlerimizde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Genellikle yurt dışından ithal ederiz. Ülkemizde sadece Hamitabat Kırklareli’ta bulunur. Su gücü Buna hidrolik enerji de denir. Su gücünden faydalanarak üretilen elektrik enerjisidir. Barajlardan elde edilir. Ülkemizde birçok barajdan Atatürk, Keban, Karakaya, Hirfanlı gibi elektrik üretimi yapılmaktadır. Ülkemizde çok sayıda akarsu olduğu için su gücü oldukça fazladır. Jeotermal enerji Yer altından çıkarılan sıcak su ve su buharından elde edilen enerjidir. Ucuz ve çevreye zarar vermeyen bir enerji kaynağıdır. İlk işletmeye açılan kuyu, Sarayköy Denizli’dedir. Atom enerjisi Buna nükleer enerji de denir. Atom çekirdeğinden elde edilir. Ülkemizde henüz bu enerji kullanılmamaktadır. Güneş enerjisi Hiç tükenmeyen çevre dostu ve ucuz bir enerji kaynağıdır. Ülkemizde kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. En fazla Akdeniz ve Ege bölgelerinde kullanılır. SANAYİ Ham maddelerin işlenerek mamül madde haline getirilmesine sanayi denir. Ham maddeler yer kabuğunun değişik katmanlarından, sulardan, bitkilerden ve hayvanlardan elde edilir. Sanayinin kurulması için gerekli olan şartlar; Ham madde, enerji, sermaye, iş gücü, ulaşım ve pazarlamadır. Ülkemizde en çok sermaye sıkıntısı çekilmektedir. Diğer koşullar ülkemizde sanayinin gelişmesi için uygundur. Ülkemizdeki sanayi tesisleri bazı yerlerde yoğunluk kazanmıştır. Buralar İstanbul-Adapazarı arası, İzmir çevresi ve Adana – Mersin arasıdır. Ayrıca Bursa, Ankara, Karabük, Karadeniz Ereğli, İskenderun, Kırıkkale, Gazi Antep ve Kayseri de sanayinin gelişmiş olduğu diğer kentler olarak ortaya çıkar. Ülkemizde çeşitli sanayi kolları vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz; Besin Sanayii Bu sanayiinin ham maddeleri, tarımsal ve hayvansal ürünlerdir. Ülkemizin her tarafında yaygın olan bir sanayi koludur. Konservecilik besin sanayimizin bir dalıdır. En fazla Marmara ve Ege bölgelerinde gelişmiştir. Birçok ilimizde meyve suyu fabrikaları, konserve fabrikaları ve et kombinaları kurulmuştur. Yağ üretimi, besin sanayii içinde önemli bir yer tutar. En fazla zeytin yağı ve ayçiçek yağı üretimi yapılır. Marmara, Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yağ üretimi yoğun olarak yapılır. Hayvancılığın yoğun olduğu yerlerde ise tereyağı ve peynir üretimi yapılır. Şeker fabrikaları ise iç bölgelerimizde yoğundur. Türkiye’de ilk şeker fabrikası Uşak’ta kurulmuştur. Dokuma Sanayii Ülkemizde en fazla gelişen sanayi kollarından biridir. Pamuklu dokuma, yünlü dokuma, ipekli dokuma ve halıcılık gibi bölümleri vardır. Pamuklu dokuma fabrikaları Adana, İzmir, Aydın, Nazilli, Kayseri, İstanbul ve Bursa’da yoğunlaşmıştır. Yünlü do¬kuma fabrikaları ise İstanbul, Bursa, İzmir, Hereke ve Uşak’ta yoğunlaşmıştır. İpekli dokumanın merkezi ise Bursa’dır. Halı ve kilim dokumacılığı ise İç Batı Anadolu Bölümü ve İç Anadolu Bölgesi’nde gelişmiştir. Deri Sanayii Bu sanayi dalında ayakkabı, çanta ve giyim eşyaları yapımı başta gelir. Deri giyim eşyalarımız yurt dışında kolay alıcı bulmaktadır. Hazır giyim sanayi de çok gelişmiş bir sanayi koludur. Maden Sanayii Madenlerin çıkarılması, ayıklanması ve işlenmesi faaliyetleridir. Maden ocaklarının çevresinde gelişmiştir. En yaygın olanı demir çelik fabrikalarıdır. İlk demir çelik fabrikası Karabük’te kurulmuştur. Daha sonra Karadeniz Ereğlisi, İskenderun ve Kırıkkale’deki fabrikalar kurulmuştur. Samsun’ da bakır işleme, Seydişehir’de alüminyum, Elazığ’da ise ferro krom tesisleri yer alır. Otomotiv Sanayii Günlük hayatımızda önemli bir yeri olan otomobil, otobüs, kamyon gibi araçları içine alır. Çok gelişen bir sanayi koludur. En fazla Bursa, İstanbul, İzmit ve İzmir’de gelişmiştir. Yurt dışından ithalatımız oldukça fazladır. Kimya Sanayii En önemli dalı petrol arıtmadır. Daha sonra kağıt, ilâç, gübre, sabun tozu ve deterjan gelir. Petrol arıtma tesisleri İzmit, İzmir, İskenderun, Kırıkkale ve Batman’da bulunur. İlâç fabrikalarının büyük kısmı İstanbul’da yer alır. Kâğıt ise, İzmit, Dalaman Muğla, Çaycuma Zonguldak, Giresun, Taşucu Mersin’nda yer alır. Diğer Sanayi Kolları Birçok kentimizde çimento fabrikaları kurulmuştur. Cam fabrikaları ise İstanbul çevresinde bulunur. Ülke savunması için önemli olan uçak sanayii Ankara’da gelişmiştir. Gemi sanayii ise İstanbul ve Gölcük’te yer alır. Bunlardan başka mobilya, porselen, tuğla, kiremit gibi birçok sanayi dalı da ülkemizde bulunmaktadır. ULAŞIM Yolcu, yük ve haberlerin bir yerden başka bir yerlere aktarılmasıdır. Sanayi, ticaret, tarım ve turizmin gelişmesi, ulaşımın gelişmiş olmasına bağlıdır. Dört farklı ulaşım sistemi vardır. Türkiye’nin başlıca kara ve deniz yolları Kara yolu ulaşımı; Ülkemizde gelişmiş bir kara yolu ulaşımı vardır. Ülkemizdeki kara yolu ulaşımını dağların uzanış doğrultusu ve iklim özellikleri etkilemektedir. Dağların uzanışı kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı zorlaştırmıştır. Olumsuz iklim şartları ise özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde ulaşımı etkilemektedir. Sel, heyelân, çığ ve buzlanma gibi doğal afetler ulaşımı olumsuz etkiler. En işlek kara yolu; Edirne – İstanbul – Ankara – Adana ve İskenderun arasındadır. Büyük kentleri birbirine bağlayan kara yolları da oldukça yoğundur. Kara yolu ulaşımının en önemli sorunu trafik kazalarıdır. Demir yolu ulaşımı; Trenlerle yapılan ulaşımdır. Demir yolları daha çok yük taşımacılığında kullanılır. Yolcu taşımacılığında ise kara yollarından sonra ikinci sırada gelir. Demir yollarımızın uzunluğu yeterli değildir. Ankara, Eskişehir, Adapazarı ve Sivas’ta lokomotif, vagon yapım ve bakım tesisleri vardır. Deniz yolu ulaşımı; Liman ve iskeleler arasında yapılan yük ve yolcu taşımacılığını kapsar. Deniz ulaşımında binlerce ton ağırlığında yükler taşındığı için ucuz bir ulaşım sistemidir. Ayrıca kara ve demir yolu gibi bakım ve yapım çalışmalarına ihtiyaç yoktur. Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen deniz yolu ulaşımı gelişmemiştir. En büyük limanlarımız İstanbul, İzmir ve Mersin’dedir. Ayrıca Trabzon, Samsun, Antalya ve İskenderun limanları da çok önemlidir. Hava yolu ulaşımı; Uçaklarla yapılan yolcu ve yük taşımacılığıdır. Hızlı bir ulaşım sistemidir. Bu yüzden uzak mesafeli yolculuklar için çok önemlidir. Fakat ülkemizde yeterince gelişmemiştir. Ülkemizdeki en işlek hava alanları; İstanbul’daki Atatürk, Ankara’daki Esenboğa ve İzmir’deki Adnan Menderes’tir. Akdeniz ve Ege kıyılarında turistik merkezlerdeki Bodrum, Dalaman, Çeşme hava alanları ise yaz mevsiminde çok yoğundur. Olumsuz hava koşulları hava yolu ulaşımını çok fazla etkiler. TİCARET Para kazanmak için yapılan alım satım işlerine ticaret denir. Ticaret, iç ticaret ve dış ticaret olmak üzere iki kısma ayrılır. İç ticaret Ülke sınırları içinde yapılan ticarete denir. Ülkemizdeki iç ticaret oldukça canlıdır. Bu duruma bölgelerimizin tarım, hayvancılık, madencilik, sanayi ve turizm açısından farklı özellikte olmaları en çok etki eder. Nüfus dağılışının farklı olması da iç ticareti canlandırır. Her bölgede yapılan farklı ekonomik faaliyetler iç ticaretin canlılığını artırır. Dış ticaret Ülkeler arasında yapılan ticarettir. Ülkelerin ürettikleri ürünlerin farklı olması dış ticarete etki etmektedir. Dış ülkelere sattığımız başlıca mallar; tekstil ve konfeksiyon ürünleri, elektrikli ev aletleri, lâstik, çeşitli tarım ürünleri, canlı hayvan, hayvansal ürünler, bitkisel yağlar ve çeşitli madenlerdir. Satın aldığımız mallar ise; petrol, çeşitli makineler, otomobil, kimyasal maddeler, ilaç ve elektronik aletlerdir. Ticaret yaptığımız ülkeler arasında Avrupa Birliği ülkeleri başta gelir. En fazla Almanya ile ticaret yapmaktayız. Orta Doğu ülkelerinden İran ve Suudi Arabistan’da dış ticaretimiz için önemlidir. Dış ticaretimizde ABD, Rusya Federasyonu ve Japonya’da önemli yer tutar. Ayrıca Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile olan ticaretimiz de hızla gelişmektedir. Dış ticaretimizin gelişme grafiğinde, cumhuriyetten sonra hızlı bir artış olduğu görülmektedir. TURİZM İnsanların görme, tanıma, dinlenme, eğitim, spor, tedavi ve kutsal yerleri ziyaret etmek amacıyla yaptıkları gezilere turizm denir. Bu gezilere katılanlara ise turist denir. Teknoloji ve sanayinin gelişmesi ile beraber çok yoğun çalışan insanlar, tatillerinde iyice dinlenmek istemektedirler. Bunun için de kendi ülkelerindeki ya da başka ülkelerdeki turistik mekanlara geziler düzenlerler. Turizmin insanlara ve ülkelere sağladığı faydaları şöyle sıralayabiliriz. Ülkelere döviz kazandırarak ekonomilerine katkıda bulunur, ülkelerin iç ve dış ticaretini hareketlendirir, bir çok insana iş imkânı sağlar, bazı sanayi kollarının gelişmesine yardımcı olur İnşaat gibi. Doğal güzelliklerimiz Doğal güzelliklerimiz bakımından kıyılarımız önde gelir. Akdeniz ve Ege denizi kıyılarımızda bulunan plajlar çok önemli turistik mekanlardır. Yaz mevsiminin uzun ve güneşli olması buralara gelen turist sayısını artırmaktadır. Akarsularımızın bazılarında yapılan su sporları rafting gibi da turistlerin ilgisini çekmektedir. Aynı zamanda bazı akarsularımızdaki şelaleler önemli doğal güzelliklerimizdendir. Ürgüp ve Nevşehir çevresindeki peri bacaları, Denizli’deki Pamukkale travertenleri, Akdeniz Bölgesi’ndeki mağaralar, millî parklarımız ve kaplıcalar da fazla turist çeken doğal güzelliklerimiz arasındadır. Tarihî zenginliklerimiz Ülkemiz çok zengin bir tarihî mirasa sahiptir. Çünkü tarih boyunca Anadolu’da birçok devlet kurulmuş ve medeniyetler ortaya çıkmıştır. Bu yüzden ülkemiz tarihî eser bakımından Dünya’nın sayılı ülkelerinden birisi olmuştur. Ülkemizde eski medeniyetlerden kalma şehir kalıntıları, tapınaklar, tiyatrolar, saraylar, camiler, köprüler, kaleler, kervansaraylar ve hanlar vardır. Ayrıca ülkemizdeki bazı dağlık alanlarda kış turizmi ve yayla turizmi de yapılmaktadır.—> Ülkemizde ekonomik faaliyetler nelerdir? DOLUNAY Türkiyedeki ekonomik faaliyetler Yurdumuzdaki ekonomik faaliyetler hakkında bilgi Sanayi sektörü Cumhuriyetin ilk yıllarında devlet temel tüketim ve ara malları alanında ithal ikamesi sağlamak amacıyla un, şeker, pamuk ile kömür, demir ve akaryakıt üretimine özellikle öncelik vermiş, cumhuriyetin ilk on bir yılında dört şeker fabrikası açılmıştır Şu an ise, Türkiye son birkaç yıllık kalkınmayla otomotiv, elektronik, uçak, beyaz eşya, demir çelik ,giyim vb alanlarda ilerleyerek bu ürünleri ihraç etmeye başlamıştır Türkiye, ekonomide dünyanın en hızlı büyüyen birkaç ülkesinden biri haline gelmiştir Turizm sektörü Türkiye son yıllarda çok önemli bir turizm merkezi haline gelmiş bulunmaktadır 1980 yılında sadece 326 milyon dolar olan turizm gelirleri, yaklaşık 24 kat artarak 2001 yılında 8,1 milyar dolar düzeyine yükselmiştir Turizm gelirlerindeki yıllık ortalama artış oranı yüzde 16,5 olmuştur Kaliteli tıbbi servisleri ve yetenekli doktorları ile Türkiye, düşük fiyatları ve Avrupa ile Orta Doğu arasındaki konumu ile önemli bir sağlık turizmi bölgesi olmuştur Yabancı turist sayısı 2002 ve 2005 yılları arasında 128 milyondan 212 milyona ulaşmıştır ki, bu sayı Türkiye’yi "Yabancı Ziyaretçiler için En İyi 10 Ülke" sıralamasına sokmuştur Finans sektörü Merkez Bankası 1930 yılında kurulmuştur İstanbul Menkul Kıymetler Borsası 1985, İstanbul Altın Borsası ise 1995 yılında kurulmuştur Doğal kaynaklar Türkiye’de 60’a yakın mineral üretimi yapılmaktadır Bor varlığı bakımından Dünyanın % 70’lik rezervi ile ilk ülkesidir Ayrıca demir, bakır, aliminyum, magnezyum, mermer gibi birçok doğal kaynak işlenerek tüketilmekte ve ihraç edilmektedir Türkiye, enerji ihtiyacı olarak, petrol tüketiminin yaklaşık %90’ını ihracat ile karşılıyor 1990’lı yıllarda doğalgaz kullanımına son derece yoğun bir biçimde geçiş yaşandı Özellikle büyük kentlerin ısınma sistemleri doğalgazla çalışır hale getirildi Hidroelektrik üretim biçimi açısından elinde çok büyük fırsatlar olan bir ülke olmasına karşın Türkiye, doğalgazı elektrik üretiminde de kullanmaya başladı Doğalgaz ve petrol rezervi bulunan Türkiye petrol ve doğal gaz ihraç eder Ancak OPEC’e üye değildir Türkiye, kömür de ihraç etmektedir, ne var ki, kalitesiz ve taklit olan ayrıca Çernobil faciasına damgasını vuran ithal Sibirya kömürü de pazarlarda daha fazla yer kaplıyor Bakü–Tiflis–Ceyhan Petrol Boru Hattı ya da kısaca BTC, Azerbaycan petrolünü GürcistanTürkiye’nin Akdeniz kıyılarına taşımayı amaçlayan bir petrol boru hattı projesidir Tüm Dünya’da ucuz ve istikrarlı enerji kaynaklarına sahip olabilmek için yoğun bir mücadelenin yaşandığı ve Sovyetler Birliği’nin 1991 yılının sonunda resmen dağılmasının ardından KafkaslarHazar Denizi çevresinin bu mücadelenin en çok hissedildiği bölge olduğu düşüldüğünde BTC Boru Hattı’nın statejik bir öneme sahip olduğu söylenebilir Misafir Üye güzel işime çok yaradı sağolun hirasu yildiz ay gülay birşey unutmuşsunuz o da balikçilik onuda eklerseniz çok sevinirim sevgilerle hirasu yildiz ay gülay

bölgelere göre ekonomik faaliyetler nelerdir